Η σημασία του Coaching
Πρωταρχικής σημασίας στο Coaching είναι η σχέση «Coach – Coachee»
Από την πρώτη κιόλας στιγμή της γνωριμίας πελάτη (Coachee) με επαγγελματία (Coach), είναι απαραίτητο να δομηθεί μια διμερής συμμαχία. Η διαδικασία του σχεδιασμού της συμμαχίας αυτής είναι το μοντέλο της αμοιβαίας υπευθυνότητας. Μέσα από αυτό το μοντέλο, ο Coachee μαθαίνει να αναγνωρίζει ότι έχει τον έλεγχο στη σχέση και ως εκ τούτο και των αλλαγών που θα φέρουν στην ζωή του.
Τα κεντρικά πρόσωπα της σχέσης αυτής (Coach & Coachee) αλληλεπιδρούν και είναι ενεργοί συνεργάτες. Το μοντέλο αυτό ονομάζεται: co-active coaching Model και αναγείρεται μέσα στη σχέση ισότητα, την εξουσιοδότηση και την δέσμευση που χρειάζεται να νοιώσει ο Coachee και χτίζεται πάνω σε 4 ακρογωνιαίους λίθους του μοντέλου, σε τέσσερις βασικές αρχές.
Με την εξυπηρέτηση αυτών των άρχων κάνει εφικτό να υπάρξει cο-active σχέση, δηλαδή σχέση συνεργατική.
- Η πρώτη αρχή είναι η παραδοχή, ότι οι άνθρωποι είναι από την φύση τους δημιουργικοί, πολυμήχανοι και ολοκληρωμένες προσωπικότητες. Πρόκειται για μια παγιωμένη θέση που πρέπει να λάβει ο Coach για να βγάλει όλο το δυναμικό του Coachee. το οποίο για κάποιο λόγο έχει μπλοκάρει.
- Η δεύτερη αρχή, αφορά την επικέντρωση από τον Coach σε ολόκληρo τον άνθρωπο-Coachee. Ασφαλώς υπάρχει ένα σημείο στο οποίο είναι επιτακτική η ανάγκη για αλλαγή όπως άλλωστε επιθυμεί και ο Coachee, όμως η εστίαση σε όλες τις έκφανση του, μας επιτρέπει να ανακαλύψουμε όλους τους τρόπους με τους οποίους είναι συνυφασμένο το συγκεκριμένο θέμα στην ζωή του.
- Η τρίτη αρχή, ή αλλιώς το τρίτο κομμάτι της θεωρίας είναι το “Dance in the moment” και περιγράφει την δύναμη της στιγμή που πραγματοποιείται η συζήτηση δηλαδή η συνεδρία. Αφορά τις λέξεις που επιλέγονται από τον Coachee και την δυναμική τους, το τόνο της φωνής μας, τις σιωπές που κρύβουν μηνύματα αλλά και την απόχρωση που έχει η όλη κουβέντα. Είναι η στιγμή που επιλέγεται τι θα ειπωθεί ή τι ερωτήσεις θα γίνουν από τον Coach.
- Τέταρτο και τελευταίο κομμάτι είναι η πρόκληση της μεταμόρφωσης. Ανεύρεση δυνάμεων που δεν υπήρχαν, η γνώση ότι βρίσκονται στον Coachee αλλά και δυνάμεις που ξέχασε ότι είχε.
Εξίσου σημαντικό με τους ακρογωνιαίους λίθους είναι και οι 3 αρχές που θεωρούνται η καρδιά του μοντέλου co-active coaching.
- Πληρότητα,
- Ισορροπία,
- Διαδικασία.
Η πληρότητα που νιώθει κάθε άνθρωπος πηγάζει από την προσωπική αποτύπωση που έχει για τις αξίες στην ζωή του και πως τις εξυπηρετεί προκειμένου να φτάσει στην πληρότητα.
Η ισορροπία αφορά τις επιλογές που κάποιος έχει ή το να προσθέσεις κι άλλες επιλογές μέχρι να καταλήξει. Η ικανότητα να μην επιλέγεις ή να λες όχι έχει την ιδιότητα να προσφέρει χώρο για τις θετικές επιλογές. Η ισορροπία στην ζωή είναι δυναμική διαδικασία και είναι μια οδός που μέσα από το coaching δίνεται η δυνατότητα να την εξασκήσεις.
Διαδικασία με την έννοια της διαρκούς παρουσίες του επαγγελματία για να ενθαρρύνει, να υποστηρίζει, να συντροφεύει και να γιορτάζει τις νίκες μαζί με τον Coachee.
Για να είναι ολοκληρωμένη η κατανόησης, τι σημαίνει Coaching, οφείλουμε να εξηγήσουμε και τις βασικές δεξιότητες στις οποίες είναι εκπαιδευμένος ο Coach και μέσα από αυτές του δίνεται η δυνατότητα να υποστηρίζει αποτελεσματικά τον Coachee.
Πρώτη ικανότητα που είναι απαραίτητη για την αποτελεσματική σχέση coaching είναι η ενεργητική ακρόαση. Ακρόαση από την άποψη της αναζήτηση των κρυφών νοημάτων πίσω από αυτά που λέγονται. Ο επαγγελματίας Coach πρέπει να ακούει με σκοπό να βρει το όραμα, την αξία και τον σκοπό του Coachee στην ζωή του. Δεν θα πρέπει η ενεργητική ακρόαση να αναζητά τον φόβο, την αντίσταση, τον σαμποτέρ και τα αναληθή σημεία στην ιστορία.
Συγκεκριμένα αναφέρεται στο μοντέλο co-active ότι η ενεργητική ακρόαση έχει 3 επίπεδα.
Το πρώτο αφορά την καθημερινή λειτουργία του ανθρώπου και δεν χτίζει σχέσεις αλληλεπίδρασης και συνεργατικές. Το δεύτερο επίπεδο ακρόασης καταστεί τον επαγγελματία ως έναν καθρέφτη.
Στο τρίτο επίπεδο ακρόασης που λειτουργεί κάθε έμπειρος Coach, αφορά την ικανότητα σφαιρικής ακρόασης, μη κριτικής σκέψης και αλληλεπίδρασης και αυτό το 3ο επίπεδο δίνει πρόσβαση στο ένστικτό του coach.
Δεύτερη δεξιότητα, είναι η Διαίσθηση του επαγγελματία. Είναι όλα αυτά που δεν λέγονται γιατί δεν είναι τόσο εύκολο για κάποιους ανθρώπους. Δεν είναι ένα σημείο στο όποιο ο επαγγελματίας Coach μπορεί να βασιστεί σε απόλυτο βαθμό, όμως είναι δυνατό σημείο που προσφέρει μια οπτική.
Η φιλο-περιέργεια του Coach είναι που του επιτρέπει να εμβαθύνει σε περιοχές της ζωής του πελάτη. Στο σημείο αυτό οι επιλογή των εύστοχων δυνατών ερωτήσεων είναι αυτές που οδηγούν στο αποτέλεσμα.
Περιέργεια ορίζεται ως η επιθυμία για γνώση η οποία κινητοποιεί το άτομο στην εξερευνητική διαδικασία και στην καινούργια γνώση (Collins, Litman, Spielberger, 2004). Η περιέργεια αποτελεί τη βάση της επιθυμίας για προσωπική ανάπτυξη. Συμβάλλει δε θετικά στη διαμόρφωση κοντινών διαπροσωπικών σχέσεων στην θετική επίδραση του ατόμου στο περιβάλλον του, συνδέεται με την ψυχική ευεξία και την εμπλοκή του ατόμου σε δραστηριότητες που έχουν προσωπικό νόημα (Reis, Sheldon, Gable, 2000).
Τέταρτο στοιχείο είναι η εμβάθυνση, ώστε το αποτέλεσμα να είναι η μύηση και η δράση.
Τελευταίο στοιχείο είναι το Self management το όποιο οδηγεί τον επαγγελματία Coach να βυθίζεστε στην κατάσταση του Coachee χωρίς παραδείγματα και αντίστοιχα ο Coachee να αναπτύσσει την προσωπική του επίγνωση για το αποτέλεσμα.
Από όλα τα παραπάνω, το συμπέρασμα είναι ότι ο επαγγελματίας Coach σε μια σχέση coaching έχει ρόλο καταλύτη.
Επίσης για την coaching σχέση , απαιτείται η ανάπτυξη από μέρους του Coach και κάποιων πιο συγκεκριμένων δεξιοτήτων:
- Articulating: να λέει τι βλέπει χωρίς κριτική, να βάζει τα bullet στα λόγια του πελάτη.
- Clarification: να κάνει ερωτήσεις για να αποσαφήνιση και διευκρίνηση.
- Powerful questions: να κάνει δυνατές ερωτήσεις για να προκαλέσει νέες γόνιμες σκέψεις.
- Να κάνει ανακεφαλαιώσεις.
- Metaview: να εξασκήσει την ικανότητα του να μπορεί να δει την μεγάλη εικόνα, σαν ελικόπτερο να κοιτάει από ψηλά τα πράγματα για να υποστηρίζει τον Coachee να δει όλο το πλαίσιο του ζητήματος.
- Να βρίσκει την επαναληπτική συμπεριφορά, τα μοτίβα του πCoachee και να του να ανακοινώνει.
- Metaphor: να κάνεις μεταφορές για γρήγορα αποτελέσματα και συμπεράσματα.
- Acknowledgement: να γιορτάζεται κάθε πρόοδος και να βλέπουμε το τον αντίκτυπο στον πελάτη.
- Η διακοπή…όχι με άκομψο τρόπο αλλά για να ανακόψει την πολυλογία του πελάτη και να κρατηθεί η διαδικασία.
Το coaching όπως είπαμε, είναι πέρα από μια επιστημονική μεθοδολογία, είναι και μια σχέση. Μια ιδιαίτερη μορφή σχέσης. Υπάρχουν πολλές μεθοδολογίες για το coaching αλλά και αρκετές δεξιότητες που πρέπει να αναπτύξει ένας επαγγελματίας όπως είδαμε και παραπάνω. Όμως…
…η πραγματική τέχνη του coaching είναι η ικανότητα του να δουλεύει ο Coach στο μοναδικό περιβάλλον της κάθε σχέσης.
Πηγές:
- Henry Kimsey-House, Karen Kimsey-House, Laura Whitworth, Phillip Sandahl, Co-Active Coaching: Changing Business, Transforming Lives (2011)
- David Cooperider & Diana D.Whitney-Appreciative inquiry:a positive revolution in change