Νέες συνήθειες οδηγούν σε επίτευξη στόχων
Αρκετοί άνθρωποι έχουν συνειδητοποιήσει ότι είμαι αρκετά επίμονη με τους στόχους μου και αυτό προέκυψε ως απόρροια της 15ετή εμπειρίας μου ως εκπαιδεύτρια ενηλίκων και αργότερα ως Coach. Την πρώτη βδομάδα του χρόνου, μια φίλη μου ζήτησε να οδηγήσω μια ομαδική συνεδρία coaching στην εταιρεία που διευθύνει, για τα στελέχη, προκειμένου να καθοριστούν οι στόχους της χρονιάς, τόσο οι επαγγελματικοί όσο και οι προσωπικοί, και να μπορέσουν όλοι να ξεκινήσουν σωστά το νέο έτος.
Η εμπειρία αυτού του group coaching ήταν πραγματικά μια έκπληξη για μένα. Σε αυτό το ομαδικό coaching σε στελέχη πωλήσεων, έμαθα πολλά για το πώς θέτουν στόχους και σχεδιάζουν προγράμματα και δέχτηκα ερωτήσεις που με προβλημάτισαν. Έτσι λοιπόν αποφάσισα να γράψω αυτό το άρθρο, για αυτά που δεν είναι πραγματικά προφανή σε άλλους ανθρώπους,.
Ένα από τα μεγαλύτερα μαθήματα ήταν η δυσκολία που αντιμετώπισα στο να διασαφηνίσουν την διαφορά ανάμεσα σε ένα στόχο, μια συνήθεια και μια εργασία. Πολλά από τα πράγματα που η ομάδα ρωτούσε για την προσθήκη ως στόχου, ήταν πραγματικά καθήκοντα ή συνήθειες.
Αυτή η ανάρτηση λοιπόν είναι μια προσπάθεια να οριστούν κάποιες έννοιες. Θα ήθελα πολύ να ακούσω και τα δικά σας σχόλια και αν αυτοί οι ορισμοί έχουν νόημα σε εσάς.
Ας ξεκινήσουμε!
Η διαφορά μεταξύ ενός στόχου, μιας συνήθειας και μιας εργασίας.
Ένας στόχος …
Λειτουργεί προς ένα αποτέλεσμα. Είναι αυτό που έχετε επιτύχει χάρη στις προσπάθειές σας. Νομίζω ότι είναι κάτι σπουδαίο και όλοι θέλουμε να προσπαθήσουμε και τελικά να το επιτύχουμε. Στο μυαλό μας, οι στόχοι πρέπει να είναι συγκεκριμένοι με ένα καθορισμένο χρονοδιάγραμμα. Επίσης θα πρέπει να πληρούν και κάποιες προϋποθέσεις για να είναι πιο πιθανόν να τους επιτύχουμε. Παρακάτω θα αναλύσουμε αυτές τις παραμέτρους.
Μια εργασία …
Είναι κάτι που πρέπει να γίνει. Ένα καθήκον. Τα καθήκοντα δεν είναι μακροπρόθεσμα, είναι μικρά, σύντομα, πράγματα που προσωπικά προσθέτω στην ατζέντα μου για να τα ελέγξω μόλις ολοκληρωθούν. Είναι μέρος της ροής της εργασίας μου. Οι εργασίες είναι πράγματα όπως “αγοράζετε είδη παντοπωλείου” ή “καταγράφετε ένα επεισόδιο podcast”. Ένα σύνολο καθηκόντων μπορεί να επιτύχει έναν στόχο, αλλά τα καθήκοντα δεν είναι στόχοι.
Μια συνήθεια …
Είναι ο τρόπος που ζείτε τη ζωή σας. Είναι μια τακτική που εφαρμόζεις συνήθως. Πολλές από τις συνήθειες που προσπαθώ να καλλιεργήσω περιλαμβάνουν διαλογισμό το πρωί και πόση αρκετού νερού καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Οι συνήθειες που έχουμε σήμερα είναι πράγματα όπως η ανάγνωση ενός βιβλίου πριν τον βραδινό ύπνο ή η κατανάλωση φρούτων το απόγευμα. Η συνήθειες είναι επίκτητες διαδικασίες ηθελημένες που εδραιώνονται με την πάροδο του χρόνου.
Πώς να μετατρέψετε μια συνήθεια ,σε στόχο.
Αυτό ήταν ίσως το πιο δύσκολο, να διαφοροποιηθεί από ένα στόχο για την ομάδα με την οποία συνεργάστηκα. Πολλοί από τους ανθρώπους εκεί θέλησαν να θέσουν στόχους όπως κάνω γιόγκα κάθε πρωί ή συνεργάζομαι αποδοτικά με τους συναδέλφους μου. Και ενώ λατρεύω αυτή την ιδέα, είναι περισσότερο συνήθεια που θέλετε να καλλιεργήσετε, καθώς δεν είναι συγκεκριμένη και δεν υπάρχει καθορισμένο χρονοδιάγραμμα.
Ένας καλά δομημένος στόχος πρέπει να απαντάει σε μια σειρά από ερωτήματα:
Βασική αρχή είναι να είναι εκφρασμένος ο στόχος θετικά διατυπωμένος.
Για παράδειγμα: «Θέλω να σταματήσω το κάπνισμα».
Ο Coach προσκαλεί τον Coachee να επαναδιατυπώσει τον στόχο με θετικές λέξεις , με έμφαση στο τι θέλει να επιτύχει κι όχι τι θέλει να σταματήσει. Έτσι ο νέος «θετικός» στόχος είναι π.Χ.: «Θέλω να ζω πιο υγιεινά».
Η ουσία μια τέτοια διατύπωσης είναι η ίδια η κουλτούρα του coaching που πρεσβεύει ότι μόνο η θετικότητα μας ενδυναμώνει και μας δημιούργει σκέψεις. Έτσι λοιπόν, μπορούμε να σκεφτούμε πολλούς τρόπους για να ζούμε πιο υγιεινά από τον αρχικό αρνητικό στόχο που ήταν η διακοπή του καπνίσματος.
Κάντε και μόνοι σας το πείραμα….πείτε 10 φορές την πρώτη φράση….μετά στοχαστείτε τι νοιώσατε….στην συνέχεια πείτε 10 φορές την δεύτερη φράση και πάλι στοχαστείτε τα συναισθήματα σας….βλέπετε; υπάρχει διαφορά!!!
Δεύτερο βήμα, δεύτερη βασική ερώτηση από τον coach: Ποιος θα είσαι όταν επιτύχεις τον στόχος σου; ή τι θα πεις στον εαυτό σου για αυτή στην επιτυχία;
Εδώ το ζητούμενο είναι να δούμε αν η επίτευξη του στόχου τον αναπτύσσει τον άνθρωπο, αν δηλαδή υπάρχει πραγματικό κίνητρο για την ολοκλήρωση του συγκεκριμένο στόχου.
Χωρίς ουσιαστικό κίνητρο, η αναβολή , η αναβλητικότητα, θα είναι πολύ σύντομα η αιτία να επιστρέψει ο άνθρωπος εκεί από όπου ξεκίνησε.
Ένα ακόμη που πρέπει να τεθεί στη συζήτηση, είναι να γίνει ο στόχος όσο πιο συγκεκριμένος γίνεται. Ίσως να γίνει τόσο συγκεκριμένος όσο ένας στόχος που τον έχουμε ήδη ολοκληρώσει και μπορούμε να περιγράψουμε απόλυτα, όλες τις λεπτομέρειες που τον απαρτίζουν. Ποιοτικά και ποσοτικά χαρακτηριστικά. Με αλλά λόγια, αυτά που θα τον κάνουν υλοποιήσιμό.
Ένα ακόμη σημείο που πρέπει να προσέξουμε είναι να είναι ο στόχος μετρήσιμός….τότε και μόνο τότε μπορούμε να έχουμε ένα μέτρο για την επίτευξής του.
Ασφαλώς η συζήτηση μεταξύ Coach και Coachee συνεχίζει στο να είναι ρεαλιστικός, αλλά και να είναι ένας στόχος που να μας πάει μπροστά και μας αλλάζει την ζωή προς στο καλύτερο.
Κρίσιμη coaching ερώτηση είναι ποιοι άλλοι εμπλέκονται στο στόχο αυτό και τι λένε. Η διερεύνηση αφορά την εύρεση της κυριότητας του στόχου που είναι το κεντρικό σημείο της παρακίνησης. Να είναι απόλυτα δικό μας ο στόχος. Όταν η κυριότητα του στόχου είναι δική μας, είναι ένας εφικτός στόχος.
Ένα τελευταίο που απαιτεί την προσοχή μας είναι ο χρονικό προσδιορισμό του στόχου.
Ρωτάει ο Coach: Πότε θα ολοκληρωθεί;
Όλα τα παραπάνω, ασφαλώς είναι πολύ υποστηρικτικά για την δημιουργία ενός ξεκάθαρου στόχου, η δουλειά του coach όμως μόλις έχει ξεκινήσει….
Η διαδικασία Coaching είναι προσηλωμένη στο να σκεφτεί τον καλύτερο δυνατό τρόπο για να επιτύχει τον στόχο του.
Στο σημείο αυτό θα σας παρουσιάσω ένα από τα δημοφιλέστερα μοντέλα του coaching, το «GROW», το οποίο βοηθά ουσιαστικά το άτομο να δημιουργήσει το κατάλληλο εκείνο περιεχόμενο που θα μεταμορφώσει το δυναμικό του σε πράξη.
Τα γράμματα από τα οποία αποτελείται το ακρωνύμιο σημαίνουν:
G- Goal- Στόχος,
R- Reality- Πραγματικότητα,
O –Options Δυνατότητες/Επιλογές και
W- Will- Θέληση/Πράξη
Η φιλοσοφία είναι ότι ο Coach θέτει ερωτήσεις και κάνει ανακεφαλαιώσεις προκειμένου ο Coachee να φτάσει στην αυτεπίγνωση. Συγκεκριμένα μέσα από τον έλεγχο της πραγματικότητας και των επιλογών που έχει άλλα και από το κατά πόσο αυτές οι επιλογές τον φέρνουν πιο κοντά στον στόχο του, το άτομο “αυτό-εκπαιδεύεται” και καλλιεργεί το αίσθημα της υπευθυνότητάς- ευθύνης του απέναντι στις επιλογές του και στην ίδια του την ζωή. Χαρακτηριστικά παρατηρείται και μέσα από την πρακτική εμπειρία ότι η θέση ενός ακριβή στόχου είναι απαραίτητο στοιχείο όπως τo περιγράψαμε παραπάνω για να μπορέσει το άτομο να επικεντρώσει την προσοχή του στις ουσιαστικές εκείνες δράσεις που θα φέρουν την αλλαγή στην ζωή του.
Όπως προκύπτει, λοιπόν, από όλα τα παραπάνω η ίδια η φύση του Coaching, με τα εργαλεία, τα μοντέλα της και παράλληλα τα αυθεντικά χαρακτηριστικά και τις δεξιότητες του Coach, το ειλικρινές και χωρίς καθοδήγηση ή κριτική ενδιαφέρον του Coach, υποστηρίζουν το άτομο να βελτιώσει την ζωή του μακροπρόθεσμα και ουσιαστικά σε όλα τα επίπεδα και να νιώσει ευτυχισμένο.
Μέσω του Ccoaching διεγείρεται η σκέψη και η δημιουργικότητα του ατόμου και εξελίσσονται οι ικανότητες και δεξιότητες του. Μέσα από την αλληλεπίδραση της ουσιαστικής σχέσης του Coach και του Coachee, o τελευταίος εξερευνά, συζητά, αποκωδικοποιεί, οραματίζεται, πειραματίζεται και αλλάζει. Αλλάζει συμπεριφορές, αντιλήψεις, πεποιθήσεις, πράξεις, σχέσεις. Μέσα από την διαδικασία του Coaching το άτομο γίνεται πιο διορατικό, ανακαλύπτει καινούργιες πτυχές του εαυτού του και κάνει ένα βήμα μπροστά. Είναι μια διαδικασία όπου το άτομο αλληλοεπιδρά με τις ενέργειές του, τις σκέψεις του, αναγνωρίζει θέματα-κλειδιά και υποβόσκοντα ενδεχομένως κίνητρα και δημιουργεί νέους δρόμους.
Μέσα από την εμπειρία του Coaching το άτομο φτάνει στην αυτεπίγνωση και στην συνειδητότητα, προϊόντα της επικεντρωμένης προσοχής του στους στόχους του, της αφοσίωσης και της διαύγειάς του.
Μέσα από την συνειδητότητα το άτομο οδηγείται στην βελτίωση των ικανοτήτων και δεξιοτήτων του που είναι μοναδικές και που μόνο ο ίδιος γνωρίζει πως να τις χρησιμοποιεί. Χτίζεται η αυτοπεποίθησή του με τις δράσεις, καλλιεργείται το αίσθημα της ευθύνης του για τις επιλογές του και οδηγείται στην αυτό-βελτίωσης και ανακάλυψης, στην ροής και την ευτυχία.
Life Coaching & Ευ ζην
Οι άνθρωποι γύρω μας, συνδέουν την ευτυχία τους με πράγματα που είναι υλικά όπως είναι ο πλούτος, αλλά και με ότι ακόμη, δεν έχουν αποκτήσει.
Η σχετικότητα της ευτυχίας αφορά αυτό που κάνει κάποιον ευτυχισμένο, γιατί αυτό για κάποιον άλλο ίσως δεν έχει καμία αξία. Ασφαλώς, η υγεία μας, η εξασφάλιση της τροφή μας και μια πληθώρα υλικών αγαθών, είναι απαραίτητα την ύπαρξη μας, αλλά δεν είναι αυτά που οδηγούν σε μια «ανθρώπινη ευτυχία».
Παραθέτω τις θέσεις γνωστών φιλοσόφων και ψυχολόγων για να αποδειχθεί η αδιαμφισβήτητή συνάρτηση και παρουσιάζω την συμβολή του Life Coaching στην αναζήτηση της.
Επιτυχία ≠ Ευτυχία
Ευτυχία = Επιτυχία
(Lyubomirsky, King, & Diener, 2005)
Γνωστός στον χώρο των επιχειρήσεων, ο A. Μάσλοου (Abraham Harold Maslow), Αμερικανός ψυχολόγος ο οποίος έμεινε γνωστός για τη θεωρία ιεράρχησης των αναγκών αναφέρει μια ακόμα ανώτερη ανάγκη και την τοποθετεί στην κορυφή της ιεραρχίας αναγκών , την ανάγκη για αυτό-πραγμάτωση. Πρόκειται για την ανάγκη για ολοένα μεγαλύτερη εξέλιξη, ως προσωπικότητα, ώστε να επιτύχει κανείς όλα όσα είναι ικανός να πραγματώσει, ως επαγγελματίας, σύντροφος, γονιός. Κατά τον Α.Μάσλοου, αυτή η ανάγκη ικανοποιείται πολύ σπάνια, για το λόγο ότι γενικά πρέπει να έχουν ικανοποιηθεί όλες οι άλλες ανάγκες πρώτα για να μπορέσει στη συνέχεια να αναζητήσει αυτού του είδους την ικανοποίηση.
Ο Μ.Τσικζεντμιχάι (Csikszentmihalyi Mihaly), καθηγητής ψυχολογίας στο βιβλίο του «Ροή, η ψυχολογία της ευτυχίας» αναφέρει ότι αν θέλουμε να αισθανθούμε μια πραγματικά ευτυχία οφείλουμε μόνο ένα πράγμα σε εμάς: να αφεθούμε στο πραγματικό μας είναι, κάνοντας focus στη στιγμή. Σύμφωνα με τον Τσίκζεντμιχαϊ οι άνθρωποι είναι ευτυχισμένοι όταν βρίσκονται στην κατάσταση της ροής, ένα είδος εσωτερικής έμπνευσης που προκαλεί έντονη συγκέντρωση-εστίαση σε κάποια ασχολία. Ο ίδιος περιγράφει τη ροή ως «την πλήρη συμμετοχή σε μια δραστηριότητα. Το εγώ απουσιάζει. Ο χρόνος ρέει αρμονικά. Κάθε δράση, κίνηση, σκέψη αναδύεται με αρμονική συνέχεια από την προηγούμενη, σαν ένα μουσικό κομμάτι τζαζ. Συμμετέχει ολόκληρη η ύπαρξη και αξιοποιούνται στο έπακρο όλες οι ικανότητες». Σύμφωνα πάντα με τον ίδιο τον συγγραφέα, οι άνθρωποι είναι πραγματικά ευτυχισμένοι όταν βρίσκονται στην κατάσταση της ροής. Η ιστορία μπορεί να μας προσφέρει πολλά παραδείγματα, όπως αυτό του του αθλητή Michael Jordan. Ο αθλητής εξηγεί ότι βιώνει την εμπειρία της ροής δίνοντας μια πάσα . Δεν σκέφτεται συνειδητά “πώς να πασάρω τώρα τη μπάλα” γιατί αν το έκανε, θα έβγαινε από το “flow state” με πιθανότατο αποτέλεσμα να ρίξει τη μπάλα τελικά στους θεατές. «Αυτή η απόλυτη βύθιση σε μια δραστηριότητα προαπαιτεί την απουσία του εαυτού, ενώ η συνείδηση γίνεται ένα με την παρούσα ενέργεια.»
Ο Ράσελ (Βertrand Russell), ένας από τους μεγαλύτερους φιλοσόφους, αναφέρει στο βιβλίο του Η Κατάκτηση της Ευτυχίας «Όσο περισσότερα είναι τα ενδιαφέροντα ενός ανθρώπου, τόσο περισσότερες δυνατότητες ευτυχίας έχει και τόσο λιγότερο βρίσκεται στο έλεος της μοίρας» αφού μπροστά του ανοίγεται πλήθος επιλογών.
Ο Σοπενχάουερ (Arthur Schopenhauer) , Γερμανός Φιλόσοφος θεωρεί ότι οι δύο μεγαλύτεροι εχθροί της ανθρώπινης ευτυχίας είναι ο πόνος και η ανία. Η πενία και οι στερήσεις προκαλούν πόνο, αλλά η ασφάλεια και το πλεόνασμα προκαλούν συνήθως ανία. Όπως ανία προκαλείται από έλλειψη πνευματικής καλλιέργειας και ενδιαφερόντων. Ο άνθρωπος, βέβαια, δεν θα βιώσει την ευτυχία αν δεν διακατέχεται από το αίσθημα του μέτρου. Θα πρέπει να μην υπερτιμά τις δυνάμεις του και να είναι πρόθυμος να στερηθεί κάποια από τα πράγματα που επιθυμεί. Επιπλέον, θα πρέπει να εκπαιδευτεί στο να υπομένει την ανία που του προκαλείται ως ένα αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής του, γιατί μόνο έτσι θα μπορέσει να μάθει να εκτιμά την ευτυχία του.
Ο Lyubomirsky, S., καθηγητής ψυχολογίας και συγγραφέας του μπεστ-σέλερ «The How of Happiness»: Μια επιστημονική προσέγγιση, ένα βιβλίο στρατηγικών που υποστηρίζεται από επιστημονική έρευνα που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αύξηση της ευτυχίας. Συγκεκριμένα, για να εξασφαλίσει κανείς την ευτυχία σε μια σχέση επιτυγχάνοντας ταυτόχρονα την ευτυχία των άλλων αλλά και του εαυτού του θα πρέπει να ισχύουν τα εξής: Να αντιμετωπίζει τους ανθρώπους με γενναιοφροσύνη και εγκαρδιότητα και να φροντίζει για τις κοινωνικές του συναναστροφές να επιλέγει άτομα με τα οποία τον συνδέουν κοινά ενδιαφέροντα. Να υπάρχει αμφίδρομη σχέση και αποδοχή των απόψεών. Για να εξασφαλιστεί η ευτυχία προ απαιτείται κατάσταση ηρεμίας και θετικότητας.
Σε αυτό το σημείο η συμβολή του «Life Coach” είναι καταλυτική. Η μαθησιακή διαδικασία του coaching οδηγεί τον άνθρωπο να μετατρέπει τα θετικά γεγονότα σε θετικές εμπειρίες.
Ο άνθρωπος έχει την έμφυτη τάση, να θέλει να είναι μέρος μιας πολιτικής κοινωνίας και να μην είναι μόνος του. Έτσι η ευτυχία κρίνεται και στις σχέσεις του ανθρώπου με τους άλλους ανθρώπους και τα πράγματα, με το περιβάλλον και τον εαυτό του. Για το λόγο αυτό η ανθρώπινη ευτυχία επιτυγχάνεται πιο εύκολα μέσα σε οργανωμένες κοινωνικές δομές, την οικογένεια και την κοινότητα.
Η διαδικασία του Coaching είναι μια σειρά προκλητικών για το πνεύμα μας συζητήσεων που σκοπό έχει να μας παρέχει πλήρη γνώση για το ΄τι επιθυμούμε και πως να το πετύχουμε.
Το Coaching προκαλεί επίγνωση.
Οι λύσεις είναι μέσα μας.
Η επίγνωση της κατάσταση μας είναι η ευκαιρία μας για ξεκαθάρισμα και προτεραιότητες. Σε αυτό το σημείο η δημιουργία στόχων έρχεται να μας βοηθήσει, να κάνουμε όλα τα παραπάνω.
Αρχικά, συνειδητοποιώντας τις βασικές αξίες της ζωής μας, γιατί μόνο κοντά σε αυτές μπορούμε να βρούμε ηρεμία, γαλήνη και ευτυχία. Να διατυπώσουμε αυτό που θέλουμε για εμάς και να το επιλέξουμε ανάμεσα στις πολλές διαφορετικές επιλογές που μας προσφέρονται. Να πάψουμε εκείνες τις πεποιθήσεις μας που δεν μας προσφέρουν ηρεμία και να επαναπροσδιορίσουμε τα όρια μας. Να συνδέσουμε την ζωή μας με τις αξίες μας και να νιώσουμε την αυτοπεποίθηση ότι αξιοποιούμε τις εμπειρίες μας και τα ταλέντα μας για την προσωπική μας ευημερία.